Tycz Cieśla to Chrząszcz z rodziny kózkowatych. Jest on najbardziej znanym gatunkiem tyczy żyjącym w Polsce.

Morfologia tycza cieśli

Tycz cieśla osiąga od 10 do 24 milimetrów długości. Tym co wyróżnia tycza cieśle na tle innych owadów jest duża długość czułek. Czułki samca tycza cieśli mogą być nawet pięciokrotnie dłuższe od jego ciała, a samicy tycza cieśli dwukrotnie dłuższe od jej ciała. Tycz cieśla to rekordzista w jeśli chodzi o stosunku długości czułków do długości ciała. Przyczyny dla których tycz cieśla ma tak długie czułki do dziś są dla nas zagadką. Możemy jedynie spekulować, że długie czułki zwiększają szanse samców na kopulację. Samiec tycza cieśli jest krótszy, a jednocześnie szerszy od samicy. Odwłok samicy tycza cieśli zakończony jest pokładełkiem. Tycz cieśla jest szary. Na jego przedpleczu znajdują się cztery żółtawe plamy. Całe ciało tycza cieśli pokryte jest jaśniejszymi i ciemniejszymi łatkami, a pokrywy ukośnymi wzorami.

Występowanie tycza cieśli

Tycz cieśla występuje w iglastych lasach Europy, Kaukazu, Syberii, Chin, Korei i Azji mniejszej. Owad ten jest powszechny na terenie całej Polski. Osobniki dorosłe tycza cieśli obserwować można od marca do lipca, ale najliczniej występują one w kwietniu. Tycz cieśla najliczniej występuje w monokulturach sosnowych i innych lasach w których występuje dużo sosen. Szczególnie powszechnie tycz cieśla występuje w miejscach, w których las został osłabiony przez zanieczyszczenia przemysłowe, wiatrołomy lub pożary. Tycz cieśla sprawnie biega i lata. Aktywny jest przez całą dobę. Najliczniej tycz cieśla pojawia się na leśnych zrębach, gdzie przebywa na nasłonecznionych fragmentach drewna.

Dźwięki wydawane przez tycza cieśle

Tycz cieśla potrafi wydawać dźwięki poprzez pocieranie tylnej krawędzi przedplecza o tarczkę. Taką umiejętność nazywamy strydulacją. W ten sposób tycz cieśla odstrasza drapieżniki. Właśnie od tych przypominających piłowanie drewna dźwięków wzięła się nazwa tycza cieśli.

Rozwój tycza cieśli

Kopulacja tycza cieśli poprzedzona jest przez gonitwę samca za samiczką. Jeśli samców jest kilku dochodzi między nimi do walk o samiczkę. Po zakończeniu kopulacji samice składają jaja w spękaniach kory martwego świerku lub rzadziej innych drzew iglastych. Larwy tycza cieśli przypominają wyglądem larwy innych przedstawicieli rodziny kózkowatych. Ich rozwój trwa od roku do dwóch lat. Pod koniec rozwoju osiągają one 40 milimetrów długości. Larwy tycza cieśli odżywiają się drewnem. Żerują w powierzchniowej warstwie drewna położonej tuż pod korą. Pod koniec lipca lub w sierpniu w położonej w korze lub płytkiej warstwie drewna kolebce poczwarkowej następuje przepoczwarzenie larw tycza cieśli. Dorosłe tycze cieśle wychodzą na zewnątrz wiosną. Jedynie podczas wyjątkowo ciepłych jesieni pojawiają się już we wrześniu. Osobniki dorosłe tycza cieśli żyją około miesiąca.

Pozostałe gatunki tyczy występujące w Polsce

Tycz mniejszy

Najmniejszym gatunkiem tyczy występującym w Polsce jest tycz mniejszy (Acanthocinus griseus). Jak sama nazwa wskazuje jest on mniejszy od innych gatunków tyczy. Ma on do 14 milimetrów długości. W przeciwieństwie do tycza cieśli nie posiada on żółtawych punkcików na przedpleczu i prowadzi nocny tryb życia. Na terenie Polski jest rzadki. Występuje głównie w górach. Żeruje głównie na świerku i sośnie.

Tycz jodłowy

Tycz jodłowy rozmiarami przypomina tycza mniejszego, ale od pozostałych gatunków tyczy różni się ubarwieniem i wzorami na pokrywach. Występuje głównie w starych lasach iglastych z dużą ilością jodeł. Tycz jodłowy występuje w południowej części polski.