Archiwa tagu: tępienie larw w drewnie

tycz jodłowiec drewnożerny owad

Tycz jodłowiec – drewnożerny owad jodeł, sosen i świerków.

Tycz jodłowiec (Acanthocinus reticulatus) występuje głównie w środkowoeuropejskich górach. Spotykany jest on również, choć rzadziej we Włoszech oraz w Grecji. Wschodni zasięg występowania tego drewnożernego owada sięga aż do wschodniej Ukrainy. Na terenie Polski stanowiska tycza cieśli są rozproszone i zlokalizowane głównie w południowej części kraju. Znajdują się one w lasach iglastych w których występują jodły.

Żerowanie tycza jodłowca

Na terenie Polski tycz jodłowiec żeruje w jodle. Tycz jodłowiec może żerować również w sośnie i świerku, ale jak dotąd nie stwierdzono jego żerowania w tych gatunkach drzew na terenie naszego kraju. Tycz jodłowiec atakuje drzewa martwe, zamierające i osłabione. Zasiedla całą długość strzały.

Morfologia szkodnika, czyli jak wygląda tycz jodłowiec

Osobniki dorosłe tycza jodłowca mają wydłużone, lekko spłaszczone grzbietowo-brzusznie, brunatne ciała. Mają od 10 do 15 milimetrów długości. Ciało tycza jodłowca pokryte jest szarymi, brunatnymi lub pstrokatymi włosami. Człony czułków począwszy od członu trzeciego są szeroko białawo-szaro obrączkowane. Na bokach przedplecza znajduje się kolec. W jego przedniej części znajdują się cztery wzgórki ułożone w poprzeczny szereg i dwie podłużne czarne smugi. Na pokrywach znajdują się cztery podłużne, wystające, złączone w tylnej części żeberka. Na żeberkach tych znajdują się pędzelkowate pęczki złożone z czarnych włosów. W drugiej połowie pokryw znajdują się dwie przepaski. Pierwsza z nich jest jasna, a druga ciemna. Czułki samicy są półtora razy dłuższe od ich ciał, a czułki samców dwukrotnie dłuższe. Ciała samic zakończone są lekko wystającym do tyłu pokładełkiem. Białawożółte larwy są lekko spłaszczone grzbietowo-brzusznie. Osiągają one do 25 milimetrów długości. Ciała larw są silnie owłosione. Poduszki ruchowe segmentów odwłokowych pozbawione brodawek. Zauważyć na nich można jedynie niewyraźne bruzdy.

Tycz Jodłowiec – rozwój i rozmnażanie się drewnojada

Rójka tycza jodłowca ma miejsce w godzinach nocnych. Jest to zupełnie inaczej niż w przypadku większości szkodników drewna, których rójki przypadają zazwyczaj w dzień i to w czasie, kiedy jest najbardziej słonecznie. Osobniki dorosłe pojawiają się od czerwca do sierpnia. W dzień osobniki dorosłe zauważyć można w szparach kory martwych oraz usychających drzew, a także w drzewach powalonych i ściętych. Po odbyciu kopulacji samice składają jaja w szczelinach kory. Po wylęgnięciu się z jaj larwy przegryzają się przez korowinę, a następnie żerują w kambium, łyku, a także w powierzchniowych warstwach bielu. Chodniki larwalne mają podłużny przebieg. Ich rozmiar rośnie wraz ze zwiększaniem się rozmiarów larw aż do osiągnięcia przez nie  średnicy wynoszącej 13 milimetrów. Przepoczwarzenie larw tego drewnojada ma miejsce w mającej hakowaty kształt kolebce poczwarkowej, która ma od 5 do 6 milimetrów szerokości i od 20 do 22 milimetrów długości. Kolebki te wygryzane są przez larwę na głębokości wynoszącej 1 centymetr. Osobniki dorosłe wylęgają się jesienią. Opuszczają one kolebkę poczwarkową poprzez owalny otwór mający wymiary 3 na 4 milimetry. O opuszczeniu żerowiska osobniki dorosłe zimują w odziomkowej części sosen lub jodeł, albo szparach korowiny. Cały cykl rozwojowy tycza jodłowca trwa dwa lata.

Czy tycz jodłowiec stanowi zagrożenie?

Tycz jodłowiec to szkodnik wtórny. Atakuje obumierające i osłabione jodły. Powodowane przez niego uszkodzenia drewna są jednak płytkie w związku z czym uszkodzone przez tycza jodłowca fragmenty drewna podczas przecierania surowca trafiają do odpadów. Poza tym tycz jodłowiec występuje znacząco rzadziej od innych szkodników drewna.

wykarczak sosnowiec tępienie

Wykarczak sosnowiec – groźny szkodnik drzew iglastych

Czym jest Wykarczak sosnowiec ?

Wykarczak sosnowiec (Arhopalus rusticus) znany również jako wykarczak sosnowy to owad z rodziny kózkowatych będący groźnym szkodnikiem drewna.

Występowanie wykarczaka sosnowca

Wykarczak sosnowiec występuje na terenie Europy, Syberii, Sachalinu, Kaukazu, Zakaukazia, Iranu, północnych Chin, Korei i Japonii. Na terenie Polski wykarczak sosnowiec jest pospolity na terenach nizinnych. Występuje również w okolicach gór aż do wysokości wynoszącej 700 metrów, ale jest go tam znacząco mniej. Wykarczak sosnowiec spotykany jest zwłaszcza w ubogich, przerzedzonych drzewostanach sosnowych.

Żerowanie wykarczaka sosnowca

Wykarczak sosnowych żeruje głównie w drewnie zdrowym. Zasiedla on przede wszystkim pniaki drzew iglastych w tym zwłaszcza sosen. Bardzo często wykarczak sosnowiec atakuje odziomkową część pni znajdującą się na wysokości do 150 centymetrów, a także odziomkowe części żywych drzew uszkodzonych przez ogień i drzew obumierających. Na materiale leżącym wykarczak sosnowiec opada zwłaszcza odziomkowe części pni z grubą korą.

Jak wygląda wykarczak sosnowiec?

Osobniki dorosłe wykarczaka sosnowca maja od 9 do 30 milimetrów długości. Ich barwa jest jasno lub ciemnobrunatna. Jasnobrązowe są głównie samce wykarczaka sosnowca, a ciemnobrązowe są głównie samice wykarczaka sosnowca. Przedplecze wykarczaka sosnowca jest ma płaskie wgniecenia na tarczy i zaokrąglone boki.

Białe, smukle jaja wykarczaka sosnowca mają od 1,6 do 2, 5 milimetrów długości.

Białożółte larwy wykarczaka sosnowca osiągają do 35 milimetrów długości. Głowa larwy wykarczaka sosnowca jest krótka. Jej długość jest mniejsza od jej szerokości. Obie części puszki głowowej wykarczaka sosnowca na całej swojej długości zrośnięte są ze sobą. W tylnej części rozchodzą się one na boki. Tarcza przedplecza wykarczaka sosnowca jest schitynizowana. W swojej tylnej części jest ona ciemnożółta. Na dziewiąty segmencie odwłoka wykarczaka sosnowca znajdują się dwa niewielkie kolce.

Białożółte poczwarki wykarczaka sosnowca osiągają od 14 do 18 milimetrów długości. Wyglądem przypominają one osobniki dorosłe wykarczaka sosnowca. Na ostatnim segmencie odwłoka larwy wykarczaka sosnowca znajdują się dwa zgięte ku sobie kolce o sierpowatym kształcie.

Rozmnażanie się i rozwój wykarczaka sosnowca.

Osobniki dorosłe wykarczaka sosnowca pojawiają się od początku czerwca aż do połowy września. Pojedyncza samica wykarczaka sosnowca składa o 800 jaj. Jaja składane są przez samice wykarczaka sosnowca partiami liczącymi od kilkunastu d kilkudziesięciu sztuk w pęknięciach drewna i w szparach grubej kory. Po upływie kilkunastu dni z jaj wylęgają się larwy. Na początku żerują one pomiędzy drewnem, a korą. Dopiero później wykarczaki sosnowce wgryzają się w drewno. Długość żerowania larw wykarczaka sosnowca pod korą zależy od tego kiedy złożone zostały jaja i od zdrowotności łyka. Żerowanie to może trwać od 1,5 do 11 miesięcy. Zazwyczaj larwy wykarczaka sosnowca wgryzają się w drewno już jesienią. Zapełniają one swoje chodniki mieszaniną składającą się z drobnych wiórków drewna i mączki złożonej z kory. Kształt chodników drążonych przez larwy wykarczaka sosnowca zmienia się w zależności od tego w jakim drewnie odbywa się ich żerowanie. Chodniki drążone przez larwy wykarczaka sosnowca w bielu mają kształt silnie spłaszczonego owalu. Chodniki drążone przez wykarczaka sosnowca są bardziej owalne. Szerokość chodników drążonych przez larwy jest dość zróżnicowana. Mają one od 7 do 16 milimetrów szerokości.

Wiosną roku w którym nastąpi wylot osobników dorosłych wykarczaka sosnowca larwy wykarczaka sosnowca sporządzają kolebki poczwarkowe mające wymiary wynoszące 45 x 8 x 16 milimetrów. Kolebki te dość często oddalone są od powierzchni drewna na głębokość wynoszącą kilka centymetrów. Osobniki dorosłe opuszczają te kolebki poczwarkowe przez wygryzane przez larwy chodniki wyjściowe. Otwory wylotowe przez które osobniki dorosłe nie opuściły jeszcze drewna zabezpieczone są zatyczkami z mączki drzewnej.

Osobniki dorosłe wylegają się z poczwarek po upływie kilkunastu dni, a po upływie kolejnych kilku dni opuszczają one drewno. Rozwój wykarczaka sosnowca najczęściej trwa 2 lata, ale w niesprzyjających warunkach może on przedłużyć się do nawet 3 lub więcej lat. To jak długo będzie trwał rozwój wykarczaka sosnowca uzależnione jest od czynników takich jak wilgotność, temperatura i wartość odżywcza drewna. Wykarczak sosnowiec lubi wysoką temperaturę i wilgoć. W przypadku młodych larw minimalna wilgotność drewna w której mogą się one rozwijać to 20 %. Wraz z rozwojem larw ich wymagania dotyczące wilgotności drewna zmniejszają się. Dzięki temu wykarczaki mogą kończyć swój rozwój w budynkach jeśli trafiły one do nich z drewnem.

Szkody wyrządzane przez wykarczaka sosnowca

Wykarczak sosnowiec jest jednym z najgroźniejszych szkodników drewna występujących na terenach leśnych. Wykarczak sosnowiec niszczy za równo odziomkowe części pni stojących drzew jak i drzewa świeżo ścięte. Wykarczak sosnowiec niszczy też budynki do których trafił już z drewnem.

Zwalczanie wykarczaka sosnowca

Działania podejmowane w celu ograniczania strat powodowanych przez wykarczaka sosnowca polegają głównie na przestrzeganiu zasad higieny lasu i składowisk drewna. Jeśli na terenach leśnych zalega nieokorowany surowiec to powinien on zostać zabezpieczony za pomocą czynników chemicznych.

Zwalczanie wykarczaka sosnowca za pomocą drzew pułapkowych

Często stosowaną metodą zwalczania wykarczaka sosnowca jest zwalczanie wykarczaka sosnowca za pomocą drzew pułapkowych. Drzewa pułapkowe używane by przeprowadzić zwalczanie wykarczaka sosnowca wykładane są w miejscach cechujących się wysokim stopniem nasłonecznienia. Pierwsze drzewa pułapkowe wykładane są przed połową maja. Korowane są one pod koniec czerwca. Druga seria drzew pułapkowych wykładana jest około 15 czerwca, a korowana w drugiej połowie lipca. Trzecia seria drzew pułapkowych przygotowywana jest około 15 lipca, a jej okorowanie następuje pod koniec sierpnia lub na początku września. Jeśli larwy nie weszły w głąb drewna same jego korowanie może okazać się niewystarczające. W takim przypadku konieczne może okazać się przetarcie materiału, a także obcięcie i spalenie opanowanych przez wykarczaka sosnowca boków tarcicy. Jeśli w danym miejscu wykarczak sosnowiec występuje masowo jego ilość może zostać zmniejszona poprzez opryskanie materiału lęgowego insektycydami. Insektycydy te powinny zostać zastosowane w czasie, gdy osobniki dorosłe przygotowują się do wyjścia na zewnątrz drewna.

Wykarczak ciemny (Arhopalus ferus)

Bliskim krewnym wykarczaka sosnowca jest wykarczak ciemny znany również jako wykarczak świerkowy. Za równo jego rozwój jak i zwyczaje wykarczaka ciemnego są dość podobne do wyglądu i zwyczajów wykarczaka sosnowego. Wykarczak ciemny występuje na terenie Polski znacznie rzadziej niż wykarczak sosnowiec. Osobniki dorosłe wykarczaka ciemnego mają od 13 do 25 milimetrów długości. Mogą mieć one barwę od ciemnobrązowej aż po czarną. Oczy wykarczaka sosnowca są nagie, a pokrywy mają zaokrąglony zewnętrzny brzeg. Trzecie człony stóp wykarczaka sosnowca wycięte są co najwyżej do połowy.

 

Zwalczanie korników w drewnie

Dlaczego korniki są niebezpieczne? Zwalczanie korników

Dlaczego korniki są niebezpieczne?

Jeśli zauważyliśmy, że w drewnie z którego zbudowany został nasz dom lub w naszych meblach żerują jakieś robaki bardzo często mówimy że mamy korniki w drewnie. W takiej sytuacji jesteśmy jednak w błędzie ponieważ korniki żerują w drewnie żywych drzew, a nie w drewnie użytym do konstrukcji budynków lub w meblach. Potocznie rzeczywiście nierzadko wszystkie szkodniki drewna nazywane bywają kornikami. W rzeczywistości jednak korniki czyli przedstawiciele rodziny kornikowatych są jednymi z wielu występujących na świecie szkodników drewna.

Korniki

Na terenie Polski występuje około stu gatunków korników, niemniej wszystkie one są do siebie dość podobne. Korniki pojawiają się wszędzie tam, gdzie są drzewa. Nierzadko zdarza się że pojawiają się w dużych ilościach i wyrządzają ogromne szkody nigdy jednak nie są to szkody w budynkach. Korniki są niebezpieczne przede wszystkim dlatego, że niszczą drzewa w lasach gospodarczych zmniejszając jakość i ilość produkowanego tam drewna. Jeśli chodzi o lasy naturalne to kwestia tego, czy korniki są szkodnikami wzbudza liczne kontrowersje. Kwestia ta była szeroko komentowana w mediach w związku z protestami związanymi z wycinką puszczy Białowieskiej. Wydaje się jednak, że w przypadku lasów naturalnych przeprowadzanie jakichkolwiek zewnętrznych interwencji przez człowieka nie jest konieczne przynajmniej jeśli ich celem nie jest pozyskiwanie z danego lasu drewna dla celów gospodarczych. W opinii większości osób związanych z ochroną środowiska najcenniejszymi ekosystemami są te, które są całkowicie kształtowane przez czynniki naturalne.

Kornik

kornik cornecoNajbardziej znanym z korników jest mający 5 milimetrów kornik drukarz, którego larwy rozwijają się w świerkach. Kornik drukarz atakuje głównie drzewa osłabione. Działalność korników i innych szkodników drewna w lasach naturalnych reguluje liczebność poszczególnych gatunków drzew i przyczynia się do zwiększenia ich różnorodności w lasach. Jest tak dlatego, że różne szkodniki drewna występujące w lasach preferują różne gatunki drzew. Jeśli więc dany gatunek drzew występuje w danym lesie w dużych ilościach to żerującym na danym gatunku drewna szkodnikom bardzo łatwo jest znaleźć kolejne drzewa do żerowania ponieważ zawsze są one blisko. Sprzyja to rozwojowi innych, rzadziej występujących w danym lesie drzew, które są mniej narażone na działalność szkodników. W przypadku lasów naturalnych w dłuższym okresie prowadzi to do ustalenia się stałej proporcji poszczególnych gatunków drzew w danym lesie. To jaka konkretnie będzie to proporcja uzależnione jest od klimatu panującego w miejscu w którym rośnie dany las, rodzaju gleby na której on rośnie i innych czynników.

Sytuacja gdy dany szkodnik drewna pojawia się w lesie w dużych ilościach nazywana jest gradacją.

W lasach gospodarczyk walka z kornikami polega na wycięciu zaatakowanych drzew i wywiezieniu ich z lasu zanim larwy będą mogły się przepoczwarzyć i wylecieć z drzew w których żerują. Aby działania te były skuteczne konieczne jest wycięcie znacznej większości drzew w których żerują korniki. Nierzadko wiąże się to z koniecznością wycięcia ogromnych ilości drzew.

Wielu przeciwników tego typu działań sugeruje, że w rzeczywistości głównym ich celem jest pozyskanie drewna z terenów leśnych. W przypadku monokultur, a więc lasów w których występuje jeden gatunek szkodników drewna wystąpienie gradacji wydaje się kwestią czasu.

Wiele gatunków korników na przykład cetyńce, rytowniki, bruzdkowce, wgryzonie i zakorki rozwija się w łyku. Najczęściej jednak żerowanie korników ma miejsce pomiędzy drewnem, a korą.

Inne niż korniki szkodniki drewna

Szkodniki drewna zaliczane są przede wszystkim do kilku rodzin chrząszczy. Rodziny te to kołatkowate, kózkowate, miazgowcowate, kapturnikowate, bogatkowate, drwionkowate, ryjkowcowate i zalęszczycowate. Szkodnikami drewna są też nie występujące w Polsce termity. Sporadycznie zdarza się również, że nieznaczne zniszczenia drewna powodują też przedstawiciele innych grup zwierząt. W drewnie zanurzonym w wodzie mogą żerować zaliczane do muchówek ochotki czerwone.

Gdzie jeszcze żerują szkodniki drewna

Obok drewna szkodniki drewna niszczą również przedmioty wykonane z szeregu innych materiałów w tym między innymi książki, obrazy na płótnie, oleodruki i płyty gipsowo-kartonowe. Zaobserwowano nawet otwory drążone przez szkodniki drewna w blachach i płytach wykonanych z miedzi, cyny, srebra, aluminium, cynku, ołowiu jeśli pokrywały one drewno z którego szkodniki drewna próbowały się wydostać.

Rozwój szkodników drewna

Większość szkodników drewna przechodzi przeobrażenie zupełne w przypadku którego kolejne stadia rozwojowe w ogóle nie przypominają poprzednich. Jedynie termity przechodzą przeobrażenie niezupełne w przypadku którego larwy są podobne do osobników dorosłych.

W przypadku szkodników drewna przechodzących przeobrażenie zupełna rozwój składa się z czterech stadiów, a mianowicie jaja, larwy, poczwarki i postaci dorosłej. Larwy są jedynym stadium rozwojowym szkodników drewna, które może rosnąć i jedynym, które żywi się drewnem. Dla larw szkodników drewna drewno jest za równo pożywieniem jak i kryjówką. Są jednocześnie one stadium u większości szkodników drewna trwającym najdłużej, czasami nawet kilkanaście lat jak bywa to w przypadku spuszczela pospolitego. Podczas swojego rozwoju larwy spuszczela pospolitego co jakiś czas zrzucają naskórek. Osobniki dorosłe nie rosną. Swoje życie spędzają one na działaniach związanych z rozmnażaniem się takich jak poszukiwanie partnerów, kopulacja i składanie jaj. W przypadku niektórych szkodników drewna na przykład kołatka domowego osobniki dorosłe w ogóle nie pobierają pokarmu.

Szkodniki drewna można podzielić na szkodniki odżywiające się samym drewnem i na szkodniki odżywiające się grzybami żyjącymi w drewnie.

Szybkość rozwoju szkodników drewna uzależniona jest od temperatury i wilgotności. Większość szkodników drewna szybciej rozwija się w wyższych temperaturach, ale zimowe przechłodzenie może być wręcz konieczne dla rozwoju larw. Tak jest między innymi w przypadku spuszczela pospolitego i kołatka domowego. Z drugiej strony larwy szkodników drewna mogą zginąć jeśli temperatura zimą będzie zbyt niska.

Czemu mam korniki w domu?

Na to czy „korniki” pojawią się w naszych domach wpływa wiele czynników. Prawdopodobieństwo to wzrasta w przypadku użycia niedostatecznie wysuszonego, nieokorowanego, młodego lub bogatego w biel drewna, niewłaściwego posadowienia budynku, braku zabezpieczenia drewna przed szkodnikami, użycia do budowy drewna rozbiórkowego lub budowania w okolicach lesistych.

Jakie mam szkodniki drewna?

Skoro w naszych domach i mieszkaniach nie pojawiają się korniki to jakie występują w nich szkodniki drewna? Najczęściej są to kołatek domowy, spuszczel pospolity, tykotek pstry, krokwiowiec piłkorożny i wyschlik grzebykorożny.

To jaki gatunek szkodnika drewna zaatakował nasz dom możemy rozpoznać po jego wyglądzie, wyglądzie żerowisk, kształcie otworów wylotowych przez które osobniki dorosłe opuszczają drewno i zawartości żerowisk.

Najpierw jednak warto spojrzeć na to z jakiego gatunku drewna wykonany został fragment w którym żerują szkodniki. Każdy z gatunków szkodników drewna żeruje w określonym rodzaju drewna. Kołatek domowy, tykotek pstry i krokwiowiec piłkorożny żerują za równo w drewnie drzew liściastych jak i w drewnie drzew iglastych. Kołatek uparty również może żerować za równo w drewnie drzew liściastych jak i w drewnie drzew iglastych, ale wyraźnie preferuje on drewno drzew iglastych. Wyschlik grzebykorożny i miazgowce żerują w drewnie drzew liściastych.

W określeniu gatunku owada bardzo pomocna jest też wielkość otworów wylotowych. U wyschlika grzebykorożnego i miazgowców mają one od 1 do 2 milimetrów średnicy. U kołatka upartego i krokwiowca piłkorożnego od 2 do 3 milimetrów średnicy. U tykotka pstrego od 3,5 do 4 milimetrów średnicy. Bardzo zróżnicowane są wielkości otworów wylotowych bardzo powszechnego kołatka domowego. Mają one od 0,7 do 2,2 milimetra średnicy.

Kolejnym sposobem na rozpoznanie tego, z jakim gatunkiem owada mamy do czynienia jest przyjrzenie się zawartości korytarzy szkodników drewna. Zawartość ta nierzadko wysypuje się na zewnątrz przez otwory wylotowe w związku z czym jej skład możemy poznać bez konieczności dodatkowego uszkadzania drewna. Najczęściej składa się ona z mączki drzewnej i odchodów, które mają różny kształt w zależności od tego, do którego należą gatunku. Korytarze drążone przez kołatka domowego wypełnione są mączką drzewną i odchodami mającymi kształt krótkiego wrzeciona. Korytarze wyschlika grzebykorożnego i miazgowców zawierają szczelnie ubitą mączkę drzewną w której trudno jest zauważyć wyraźnie ukształtowane grudki odchodów. Korytarze drążone przez tykotka pstrego wypełnione są mączką drzewną i odchodami mającymi formę silnie spłaszczonych kuleczek. Odchody kołatka upartego są języczkowate i spłaszczone.

Przyjrzyjmy się bliżej wspomnianym wcześniej najpowszechniej występującym szkodnikom drewna.

Spuszczel pospolity

Spuszczel pospolity występuje w strefie klimatu umiarkowanego całej półkuli północnej, a w Polsce na całym terytorium kraju położonym poniżej 1000 metrów nad poziomem morza. Ciało spuszczela pospolitego jest spłaszczone, pokryte włoskami i ciemnobrunatne. Spuszczel pospolity pojawia się w różnych częściach budynków, choć częściej występuje w ich górnych partiach. Żyjące kilkanaście dni osobniki dorosłe spuszczela pospolitego pojawiają się od połowy czerwca do połowy sierpnia. Drewno opuszczane jest przez osobniki dorosłe spuszczela pospolitego w najcieplejszych porach dnia przy temperaturze wynoszącej co najmniej 25 stopni Celsjusza. Samice spuszczela pospolitego składają najczęściej 100, a czasami nawet 500 jaj. Spuszczele pospolite lubią zwłaszcza szorstkie powierzchnie drewna w którym znajdują się liczne szczeliny.

spuszczel domowy

Larwy spuszczela pospolitego najczęściej wylęgają się z jaj po upływie kilku dni, ale jeśli jest chłodno mogą się z nich wykluć dopiero po upływie dopiero 48 dni. Larwy spuszczela pospolitego wgryzają się w drewno na głębokość od 10 do 20 milimetrów. W trawieniu drewna pomagają robakom tym enzymy. Jeśli drewno nie zawiera odpowiednich dla larw spuszczela pospolitego ilości witamin, białka i cholesterolu może wśród nich dochodzić do kanibalizmu. Spuszczel pospolity preferuje młode drewno. Wraz ze wzrostem wieku drewna maleje liczba żerujących w nim larw spuszczela pospolitego. Rzadko zdarza się, by spuszczel pospolity żerował w drewnie mającym więcej niż kilkadziesiąt lat. Spuszczel pospolity najlepiej rozwija się przy wilgotności wynoszącej od 26 do 50 % i przy temperaturze wynoszącej od 28 do 30 stopni Celsjusza. Stadium larwalne spuszczela pospolitego trwa od kilku do kilkunastu dni, a do jego wystąpienia konieczne jest poddanie spuszczela pospolitego działaniu niskich temperatur w miesiącach zimowych. Stadium poczwarki spuszczela pospolitego trwa od półtora do trzech tygodni.

Kołatek domowy

Kołatek domowy występuje w strefie klimatu umiarkowanego na całym świecie. Ze względu na wysoką wrażliwość kołatka domowego na działanie niskich temperatur kołatek domowy występuje głównie wewnątrz budynków, które nierzadko doprowadza do całkowitego zniszczenia. Kołatek domowy najlepiej rozwija się przy temperaturze wynoszącej od 22 do 23 stopni Celsjusza i możliwie najwyższej wilgotności. Ze względu na silne preferencje dla miejsc o wysokiej wilgotności kołatek domowy pojawia się przede wszystkim w niższych partiach budynków w tym zwłaszcza w piwnicach.

Kołatek domowy często spotykany jest również w budynkach opuszczonych, skansenach i starych kościołach. Osobniki dorosłe kołatka domowego są brązowe i mają od 3 do 4 milimetrów długości. Jaja składane są przez samice kołatka domowego pojedynczo w otworach wylotowych lub szparach w drewnie. Po upływie kilkunastu dni wylęgają się z nich dorastające do 6 milimetrów larwy kołatka domowego. Swoje korytarze drążą one w płaszczyźnie przyrostów wczesnego drewna drzew liściastych. Larwy kołatka domowego rozwijają się przez od 1 do 7 lat, ale rzadko są to więcej niż 3 lata. Stadium poczwarki kołatka domowego trwa 2 tygodnie.

Wyschlik grzebykorożny

Wyschlik grzebykorożny występuje na terenie Europy, Azji Mniejszej i Syberii. Wyschlik grzebykorożny rozwija się w budynkach i meblach. Ten drewnożerny robak często zeruje również w ludowych sprzętach i rzeźbach. Osobniki dorosłe wyschlika grzebykorożnego mają od 3 do 5 milimetrów długości i brązowy kolor ciała. Samce wyschlika grzebykorożnego mają ząbkowane czułki w kształcie grzebyków co sprawia, że dość łatwo jest je odróżnić od samic wyschlika grzebykorożnego. Osobniki dorosłe wyschlika grzebykorożnego pojawiają się od maja do sierpnia. Samice wyschlika grzebykorożnego składają jaja w wydrążonych przez siebie chodnikach mających od 5 do 15 milimetrów średnicy lub w starych otworach wylotowych. Żyjące około dwa lata larwy wyschlika grzebykorożnego wykluwają się z nich po upływie kilkunastu dni. Kolebki poczwarkowe wyschlika grzebykorożnego najczęściej układają się prostopadle do powierzchni drewna.

Tykotek pstry

Tykotek pstry pojawia się na terenie całej Europy, ale najliczniej ten żerujący w drewnie robak występuje na terenach wilgotnych. Na terenie Polski tykotek pstry najliczniejszy jest w górach, na pogórzu i północnym-wschodzie. Do budynków tykotek pstry przenosi się z lasów i innych rodzajów zadrzewień. Często zdarza się, że tykotek pstry żeruje w starym, nierzadko zabytkowym drewnie.

Nazwa tykotek pochodzi od dźwięku tykotania powodowanego przez larwy tykotka pstrego uderzające w drewno w krótkich odstępach czasu. Osobniki dorosłe tykotka pstrego są czarnobrunatne. Ciała osobników dorosłych tykotka pstrego pokryte są krótkim, gęstym, przylegającym do ciała owłosieniem mającym od 5 do 9 milimetrów długości. Pojawiają się one od końca kwietnia do czerwca. Jest to stosunkowo wcześnie jak na szkodniki drewna. Tak wczesne pojawienie się wynika z faktu, że przepoczwarzenie tykotków pstrych ma miejsce jeszcze przed zimą, a zimują dorosłe chrząszcze tykotków pstrych. Osobniki dorosłe tykotów pstrych poza drewnem żyją przez kilka tygodni.

Pojedyncza samica tykotka pstrego najczęściej składa kilkadziesiąt, a czasami nawet do dwustu jaj z których po upływie od 20 do 35 dni wylegają się larwy tykotków pstrych. Rozwój młodych larw tykotków pstrych odbywa się w wilgotnym, opanowanym przez grzyby drewnie. Im starsze są larwy tykotków pstrych tym niższe są ich wymagania dotyczące rodzaju drewna w którym żerują. Rozwój starszych larw tykotków pstrych może następować także w drewnie suchym i niezagrzybionych. Rozwój tykotka pstrego trwa od 2 do 10 lat, ale rzadko zdarza się, że jest to więcej od 5 lat. Najszybszy rozwój tykotka pstrego jest przy temperaturze wynoszącej od 20 do 25 stopni Celsjusza i wilgotności wynoszącej 80%. Wyrośnięte larwy tykotka pstrego osiągają do 10 milimetrów długości.

Krokwiowiec piłkorożny

Krokwiowiec piłkkorożny jest powszechny na terenie Europy, innych państw Europy, Azji mniejszej i Kaukazu. Ten drewnożerny robak żeruje w drewnie iglastym i liściastym.

Ciemnobrunatne chrząszcze maja od 3 do 5milimetrów długości. Szare włosy przylegają do ciała krokwiowca piłkorożnego. Czułki piłkowane. Trzy ostatnie z ich członów są dłuższe od poprzednich. Pokrywy osobników dorosłych krokwiowca piłkorożnego pokryte są regularnymi, zagłębionymi szeregami kropek. Chrząszcze pojawiają się w miesiącach letnich. Jaja składane są przez samice krokwiowca piłkorożengo w zagrzybionym drewnie. Larwy są łukowato zgięte i białe. Dorastają do centymetra długości. Larwy drążą okrągłe chodniki mające 0,3-2 milimetry długości. Są one bardzo podobne do chodników kołatka upartego. Ponieważ krokwiowiec piłkorożny atakuje głównie drewno, które już zostało uszkodzone przez grzyby powodowane przez niego szkody są mniejsze od powodowanych przez wymienione wcześniej owady takie jak spuszczel pospolity, kołatek domowy, wyschlik grzebykorożny i tykotek pstry. Ataku wyschlika grzebykorożnego można łatwo uniknąć dbając o to, aby drewno nie zostało zaatakowane przez grzyby.

Zwalczanie „korników”

Wymienione owady mogą dokonywać znaczących zniszczeń na szczęście jednak można je zwalczyć. Istnieje wiele metod zwalczania szkodników drewna wszystkie one jednak wymagają posiadania specjalistycznego sprzętu i umiejętności, co oznacza, że zwalczanie szkodników drewna zawsze wiąże się z koniecznością skorzystania z usług specjalistycznej firmy zajmującej się zwalczaniem szkodników drewna. W jaki sposób firma zwalczająca szkodniki drewna zwalczy szkodniki? Najpopularniejsze metody zwalczania szkodników drewna to zwalczanie szkodników drewna przez fumigacje, zwalczanie szkodników drewna dezynsekcją beztlenową, owady w drewnie

zwalczanie szkodników drewna promieniowaniem mikrofalowym i zwalczanie szkodników drewna żelem owadobójczym XILIX. Zwalczanie „korników” fumigacją stosowane jest w przypadku, gdy szkodniki drewna opanowały dużą część budynku. Zwalczanie „korników” żelowaniem żelem owadobójczym XILIX i zwalczanie „korników” promieniowaniem mikrofalowym stosowane jest jeśli szkodniki drewna zaatakowały pojedyncze elementy drewniane. Zwalczanie „korników” dezynsekcją beztlenową stosowane jest jeśli zaatakowane zostały przedmioty wykonane z drewna. Dezynsekcja beztlenowa obok zwalczania szkodników żerujących w drewnie stosowana jest jeśli trzeba przeprowadzić zwalczanie szkodników archiwaliów na przykład akt.


Zwalczanie Korników – Profesjonalna firma

www.corneco.pl

Krokwiowiec piłkorożny zwalczanie

Krokwiowiec piłkorożny – szkodnik żerujący w zagrzybionym drewnie

Gdzie występuje Krokwiowiec piłkorożny?

Krokwiowiec piłkorożny występuje na terenie Europy, Kaukazu i Azji mniejszej. W Polsce jest on pospolity.

Żerowanie krokwiowca piłkorożnego – szkodnik zagrzybionego drewna

Krokwiowiec piłkorożny żeruje głównie w zagrzybionym drewnie drzew liściastych i iglastych. Występuje on za równo w lasach jak i w wykonanych z drewna budynkach.

Jak wygląda krokwiowiec piłkorożny

Osobniki dorosłe krokwiowca piłkorożnego są ciemnobrunatne. Mają one od 3 do 5 milimetrów długości. Włosy krokwiowca piłkorożnego są szare i przylegają do ciała. Na czułkach krokwiowca piłkorożnego znajdują się charakterystyczne piłkowania którym owad ten zawdzięcza swoją nazwę. Trzy ostatnie człony czułek są dłuższe od poprzednich członów. Na pokrywach krokwiowca piłkorożnego znajdują się regularne, zagłębione szeregi kropek.

Rozmnażanie się i rozwój krokwiowca piłkorożnego

Osobniki dorosłe krokwiowca piłkorożnego pojawiają się w lipcu i w sierpniu. Samice krokwiowca piłkorożnego składają jaja w wyżej położonych, zagrzybionych częściach budowli. Białe, łukowato zgięte larwy krokwiowca piłkorożego osiągają do 9 milimetrów długości. Głowa larw wyraźnie wyodrębniona. Na dziewiątym pierścieniu larw krokwiowca piłkorożnego znajdują się drobne kolce. Okolice odbytu larw nagie. Chodniki drążone przez larwy krokwiowca piłkorożnego mają okrągły przekrój. Ich szerokość rośnie wraz z larwą od 0,3 milimetra w początkowej części aż do 2 milimetrów w ich części końcowej. Pod względem wyglądu żerowiska krokwiowca piłkorożnego przypominają żerowiska kołatka upartego. Podstawowa różnica pomiędzy nimi polega na innym umiejscowieniu. Krokwiowiec piłkorożny preferuje drewno o niższej wilgotności w związku z czym często pojawia się on w wyższych partiach budynków cechujących się niższą wilgotnością. Kołatek uparty preferuje drewno o wyższej wilgotności w związku z czym częściej pojawia się on w niższych, bardziej wilgotnych partiach budowli.

Szkody wyrządzane przez krokwiowca piłkorożnego.

Krokwiowiec piłkorożny występuje powszechnie. Mimo to wyrządzane przez niego szkody nie są duże. Wynika to z faktu, że tak naprawdę sam w sobie nie powoduje on szkód, a jedynie przyśpiesza zniszczenia, które zapoczątkowane zostały przez grzyby.

Jak uchronić się przed krokwiowcem piłkorożnym

Podstawową metodą ochrony budynków przed działalnością krokwiowca piłkorożnego jest zabezpieczanie ich przed zagrzybieniem i zawilgoceniem. W już zagrzybionym należy przeprowadzać działania mające na celu zwalczanie grzybów.

 

mazgowiec parkietowiec zwalczanie

Miazgowiec parkietowiec – szkodnik drewna z rodziny miazgowcowatych

Czym jest Miazgowiec parkietowiec – miazgowcowate

Miazgowiec parkietowiec jest chrząszczem z rodziny miazgowcowatych.

Występowanie miazgowca parkietowca – gdzie można spotkać szkodnika

Miazgowiec parkietowiec jest szeroko rozprzestrzeniony na świecie. Występuje on w wielu krajach charakteryzujących się ciepłym lub umiarkowanym klimatem. Miazgowiec parkietowiec występuje w Europie, rejonie Morza Śródziemnego, Zakaukaziu, Japonii i w Ameryce Północnej.

Niestety nie wiadomo skąd pochodzi miazgowiec parkietowiec. Podejrzewa się jednak, że wywodzi się on z terenów indiomalajskich.

W Polsce jest on pospolity na terenie całego kraju, choć tylko lokalnie występuje on licznie.

Jakie drewno niszczy miazgowic parkietowiec – żerowanie szkodnika

Rozwój larw miazgowca następuje w martwym, suchym drewnie drzew liściastych. Szczególnie narażone na żerowanie larw tego owada są bielaste części dębów i jesionów. Po za nimi miazgowiec parkiwetowiec żeruje również w orzechu, platanie, topoli i wiśni.

Miazgowiec parkietowiec poraża drzewa stojące, leżące, tarcicę oraz wyroby wykonane z drewna. Miazgowiec parkietowiec silnie preferuje drewno drzew ściętych jesienią lub zimą cechujące się wysoką zawartością skrobi.

Jak wygląda miazgowiec parkietowiec ?

Osobniki dorosłe miazgowca parkietowca mają od 2,5 do 5 milimetrów długości. Są one jasno lub ciemnobrunatne. Na głowie oraz przedpleczu chrząszczy miazgowca parkietowca znajdują się żółtawe włoski. Głowa miazgowca parkietowca jest dobrze wyodrębniona. Znajdują się na niej jedenastoczłonowe, zakończone buławkami czułki. Przedplecze osobników dorosłych miazgowca parkietowca jest nieregularnie czworokątne, lekko zaokrąglone i węższe od nasady pokryw. Wierzchnia część przedplecza jest punktowana. Przestrzeń pomiędzy punktami jest delikatnie pomarszczona i matowa. W centralnej części przedplecza znajduje się owalna, podłużna jamka. Pokrywy pokryte są rzędami nieregularnych kropek.

Rozmnażanie się i rozwój miazgowca parkietowca

W warunkach naturalnych rójka miazgowca parkietowca trwa od maja do czerwca. W zamkniętych, ogrzewanych zimą pomieszczeniach osobniki dorosłe miazgowca parkietowca mogą pojawiać się przez cały rok.

Jaja składane są przez samice miazgowca parkietowca pojedynczo lub po kilka sztuk na głębokości od 2 do 5 milimetrów w naczyniach drewnie. Czasami składane są one przez samice miazgowca parkietowca również w rysach i pęknięciach w drewnie. Przed złożeniem jaj samica sprawdza czy wilgotność drewna oraz jego skład są optymalne dla rozwoju larw. Pojedyncza samica miazgowca parkietowca składa około 70 jaj. Jaja miazgowca parkietowca są walcowate i wydłużone. Na jednym z ich końców znajduje się cienki wyrostek.

Larwy miazgowca parkietowca wylegają się z jaj po upływie tygodnia od ich złożenia. Są one białawe. Osiągają do 6 milimetrów długości. Początkowo są one wydłużone. Po pierwszym linieniu ich kształt zmienia się na łukowato zgięty. Głowa larwy miazgowca parkietowca jest wyraźna. Na ósmym segmencie odwłoka larwy miazgowca parkietowca znajduje się duża przetchlinka pozwalająca na odróżnienie larw miazgowca parkietowca od larw kołatków na przykład od larw kołatka domowego lub kołatka upartego. Żerowanie larw miazgowca parkietowca jak wspominaliśmy odbywa się głownie w bielu zlokalizowanym w pobliżu miazgi. Czasami dochodzi również do uszkodzeń zewnętrznego drewna twardzielowego. Chodniki drążone przez larwy miazgowca parkietowca mają od 1 do 2 milimetrów średnicy. Wypełnione są szczelnie mączką drzewną. Ich przekrój jest okrągły, a przebieg nieregularny.

Poczwarki miazgowca parkietowca są białe i łukowato zgięte. Swoim kształtem przypominają one osobniki dorosłe miazgowca parkietowca.

Długość cyklu rozwojowego miazgowca parkietowca cechuje się dużym zróżnicowaniem w zależności od wilgotności i temperatury drewna w którym odbywa się żerowanie larw. W warunkach naturalnych najczęściej jest to rok, choć przy mało sprzyjających warunkach rozwój miazgowca pakietowca może trwać nawet 3 lata. W pomieszczeniach ogrzewanych najczęściej trwa on 4 miesiące. Optymalne warunki rozwoju miazgowca parkietowca to temperatura wynosząca od 17 do 23 stopni Celsjusza i wilgotność drewna mieszcząca się w przedziale pomiędzy 10, a 20 %.

Czy miazgowiec parkietowiec jest niebezpieczny – zniszczenia drewna

Miazgowiec parkietowiec jest jednym z najgroźniejszych szkodników drewna. W Polsce pod względem częstotliwości występowania i wyrządzanych szkód przewyższają go jedynie kołatek domowy i spuszczel pospolity. Żerowanie miazgowca parkietowca nierzadko prowadzi do całkowitego zniszczenia drewna w którym się ono odbywa. Niewielkie wymagania miazgowca parkietowca dotyczące wilgotności materiału w którym żeruje sprawiają, że często występuje on w zakładach przemysłu drzewnego takich jak wytwórnie okleiny, sklejki lub mebli oraz parkieciarnie. Miazgowiec może żerować w niemalże wszystkich drewnianych przedmiotach znajdujących się w domach i drewnianych elementach budowli.

Podstawową metodą zapobiegania szkodom wywoływanym przez miazgowca parkietowca jest przestrzeganie zasad dotyczących higieny na składowiskach drewna. W miejscach w których miazgowiec parkietowiec występuje wyjątkowo licznie surowiec opryskiwany jest insektycydami kontaktowymi. W drewnie już opanowanym przez miazgowca parkietowca najczęściej stosowane metody zwalczania miazgowca parkietowca to gazowanie fosforowodorem, dezynfekcja beztlenowa, żelowanie żelem owadobójczym XILIX lub zwalczanie miazgowca parkietowca promieniowaniem mikrofalowym.

drwalnik paskowany zwalczanie

Drwalnik paskowany – występowanie, żerowanie i zwalczanie szkodnika

Drwalnik paskowany – drewnożerny owad z rodziny kornikowatych.

Drwalnik paskowany (Trypodendron lineatum) jest drewnożernym chrząszczem z rodziny kornikowatych. Drwalnik paskowany to groźny szkodnik techniczny drewna.

Miejsca bytowania drwalnika paskowanego

Drwalnik paskowany występuje w Europie, Syberii, na Wyspach Kurylskich i w Ameryce Północnej. Pojawia się w lasach iglastych i mieszanych oraz na składnicach drewna.

Drwalnik paskowany – żerowisko

Drwalnik paskowany żeruje w drzewach iglastych. Najczęściej są to sosny lub świerki. Rzadziej modrzew lub jodła. Jedynym drzewem iglastym na którym drwalnik paskowany nie żeruje jest cis. Żerowanie drwalnika paskowanego najczęściej odbywa się w drzewach martwych lub umierających na których następuje rozwój abrozyjnego grzyba Monila candida. Zazwyczaj są to drzewa zasiedlone wcześniej przez inne szkodniki. Najczęściej pojawia się w zacienionych miejscach zapewniających najlepsze warunki dla rozwoju będących pokarmem drwalnika paskowanego symbiotycznych grzybów. Drwalnik paskowany może żerować również w drewnie okorowanym na przykład znajdującym się na składnicach drewna.

Jak wygląda drwalnik paskowany, czyli biologia owada

Osobniki dorosłe drwalnika paskowanego mają walcowaty kształt ciała. Przedplecze drwalnika paskowanego jest dwubarwne. Dymorfizm płciowy dość wyraźny. Przedplecze samic drwalnika paskowanego jest bardziej owalne podczas gdy przedplecze samic drwalnika paskowanego bardziej prostokątne. Czoło samicy drwalnika paskowanego jest wypukłe, a samca drwalnika paskowanego  wklęsłe. Oczy drwalnika paskowanego podzielone są na dwa trójkąty. Na pokrywie drwalnika paskowanego znajdują się regularnie rozmieszczone kropeczki tworzące wzdłuż tułowia linie.

Rozmnażanie się i rozwój drwalnika paskowanego

Termin rójki drwalnika paskowanego uzależniony jest od warunków atmosferycznych. Może ona odbywać się od marca do czerwca. Kopulacja drwalnika paskowanego ma miejsce na korze drzew. Po kopulacji samice drwalnika paskowanego zaczynają drążyć chodniki wejściowe. Ich przebieg zgodny jest z przebiegiem promieni rdzeniowych w drewnie. Długość chodników wejściowych drwalnika paskowanego jest bardzo zróżnicowana. Mają one od 4 do 50 milimetrów długości. W drążeniu chodnika pomaga samicy samiec drwalnika paskowanego usuwający z chodnika ekskrementy i trocinki.

Po wydrążeniu chodnika wejściowego samica drwalnika paskowanego zaczyna drążyć biegnące w płaszczyźnie słojów przyrostu rocznego chodniki lęgowe nazywane również chodnikami macierzystymi.  Długość tych chodników cechuje się dużym zróżnicowaniem. Mogą mieć one od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów długości. Składający się z chodnika wejściowego i chodników macierzystych. Układ chodników przypomina drabinkę co ułatwia identyfikacje żerowania tego gatunku szkodników drewna. Podczas drążenia samica drwalnika paskowanego umieszcza w chodnikach zarodniki ambrozyjnych grzybów. Grzybnia tych grzybów będzie stanowić pokarm larw drwalnika paskowanego.

Jaja składane są przez samice drwalnika paskowanego w nyżach jajowych znajdujących się na górnej oraz dolnej stronie chodników macierzystych. Składanie jaj przez samice drwalnika paskowanego trwa od 20 do 25 dni. Jaja drwalnika paskowanego są elipsoidalne, mlecznobiałe i perłowo połyskujące.

Po upływie od 6 do 14 dni wylegają się z nich odżywiające się grzybnią i drewnem larwy drwalnika paskowanego. Rozwój larw drwalnika paskowanego jest wyjątkowo szybki jak na szkodnika drewna. W sprzyjających warunkach może on trwać 50 dni. Prawdopodobnie tak szybki rozwój larw drwalnika paskowanego spowodowany jest ich dietą. Grzyby, którymi żywi się drwalnik paskowany są dużo łatwiejsze do strawienia od drewna będące pokarmem większości szkodników drewna. Rozwój larw szkodników drewna odżywiających się samym drewnem nierzadko trwa wiele lat. Tak jest między innym w przypadku szkodników takich jak spuszczel pospolity czy kołatek domowy.

Łukowato zgięte larwy drwalnika paskowanego mają 4 milimetry długości. W przeważającej części są one białe. Jedynie głowa larw drwalnika paskowanego jest jasnobrunatna.

Poczwarki drwalnika paskowanego są białe. W końcowej części ich ciała znajdują się dwa wyrostki, a na częściach odwłokowych haczyki.

Osobniki dorosłe drwalnika paskowanego spędzają zimę w ściółce lub w górnej warstwie gleby.

Straty powodowane przez drwalnika paskowanego

Drwalnik paskowany powoduje zmniejszenie się jakości drewna w którym żeruje w tym zwłaszcza powstawanie w nim sinizn. Na skutek jego działalności następuje znaczny spadek wytrzymałości drewna  wykonanego z drzew w których żerował. Zazwyczaj nadaje się ono wyłącznie do celów opałowych.

Zwalczanie drwalnika paskowanego w lasach

Podstawową metodą zwalczania drwalnika paskowanego na terenach leśnych jest przestrzeganie zasad higieny lasu. W celu uniknięcia porażenia przez drwalnika paskowanego kolejnych drzew drzewa już porażone przez drwalnika paskowanego są suszone i wywożone z lasu. Jeśli porażony przez drwalnika paskowanego został duży obszar owad ten może być zwalczany za pomocą oprysków agrolotniczych. Drwalnik paskowany może być również zwalczany za pomocą pułapek feromonowych zwabiających chrząszcze swoim zapachem.

Zwalczanie drwalnika pakowanego w drewnie i w budynkach

Drwalnik paskowany bywa stwierdzany w konstrukcjach wykonanych z drewna lub meblach. Zazwyczaj jednak pojawia się w nich ponieważ był już w drewnie z którego wykonano te konstrukcje i przedmioty kiedy ścinano drzewa z których je uzyskano.

Jeśli chodzi o zwalczanie drwalnika paskowanego w meblach to w tym celu stosowane są takie same metody jak jest to w przypadku innych szkodników drewna takich jak na przykład spuszczel pospolity lub kołatek domowy. Najczęściej są to gazowanie fosforowodorem, dezynsekcja beztlenowa, zwalczanie drwalnika paskowanego promieniowaniem mikrofalowym znanym tez jako metoda mikrofalowa zwalczania szkodników drewna lub zwalczanie drwalnika paskowanego żelem owadobójczym XILIX.