ściga matowa drewnojad

Ściga Matowa – czym jest, gdzie występuje drewnożerny chrząszcz

Czym jest ściga matowa?

Ściga matowa (Tetropium fuscum) to drewnożerny chrząszcz z rodziny kózkowatych.

Gdzie można znaleźć ścigę matową – występowanie szkodnika

Ściga matowa występuje w północnej i środkowej Europie. Pojawia się również w południowej Europie, ale tylko na terenach górskich. Poza Europą występują w Gruzji i na Syberii. Najczęściej pojawia się w lasach sosnowych oraz świerkowych ponieważ to właśnie świerk i sosna są drzewami najczęściej atakowanymi przez ścigę matową.

Znacznie rzadziej ścigi matowe żerują na daglezjach, jodłach, świerku sitajskim i sośnie wejmutce. Ściga matowa pojawia się na drzewach osłabionych, obumierających i martwych w tym również złamanych i powalonych. Ściga matowa pojawia się wyłącznie na świeżym, nie przeschniętym i nieokorowanym materiale. Szczególnie często ściga matowa pojawia się w drzewostanach starszych oraz w średnim wieku.

Jak wygląda ściga matowa – Morfologia owada

Osobniki dorosłe ścigi matowej są czarne. Mają one od 8 do 17 milimetrów długości. Na środku głowy tego drewnożernego owada pomiędzy czułkami znajduje się podłużna bruzdka. Górna część przedplecza oraz jego boki są matowe i gęsto punktowane. Na pokrywach znajdują się dwa lub trzy wyraźne żeberka. Czułki samców dochodzą do połowy pokryw, a samic do 1/3 ich długości.

Jaja ścig matowych są wydłużone. Jeden z ich końców jest szeroko zaokrąglony. Na obu końcach delikatnie pokryte są one siateczkowym urzeźbieniem.

Larwy ścigi matowej osiągają do 22 milimetrów długości. Białe poczwarki ścigi matowej mają do 17 milimetrów długości.

Rozmnażanie się i rozwój ścig matowych

Osobniki dorosłe ścigi matowej pojawiają się od czerwca do sierpnia. Nie pobierają one pokarmu. Aktywne są głównie o zmierzchu oraz w godzinach nocnych. Kopulacja odbywa się na korze drzew stojących lub leżących. Jaja składane są przez samice pojedynczo w szparach oraz pod łuskami kory. Larwy wylęgają się z jaj po upływie od 10 do 14 dni. Przegryzają one korę aż do kambium i łyka. Chodniki drążone przez larwy mają około 30 centymetrów długości i od 1 do 2 centymetrów szerokości.

Wygryzane są one przez larwy w wierzchnich warstwach bielu. Ich przebieg jest kręty, ale najczęściej biegną one wzdłuż pnia. Na całej swojej szerokości są one szczelnie wypełnione trocinkami. Trocinki te w początkowych fazach rozwoju larw są brunatne. Następnie zmieniają one barwę na białą lub brunatnobiałą. Zmiana barwy trocinek spowodowana jest zmianami w rodzaju materiału z którego powstają. Trocinki brązowe wygryzane są z kory podczas gdy trocinki białe wygryzane są z drewna. Końcowa część chodnika placowato rozszerza się. Podczas rozwoju larw czterokrotnie następuje ich linienie. Jesienią larwy wgryzają się w drewno na głębokość wynoszącą od 2 do 5 centymetrów.

Na głębokości tej sporządzana jest przez nie hakowata kolebka poczwarkowa mająca od kilku do kilkunastu centymetrów długości. Kolebki znajdujące się na drzewach stojących skierowane są pionowo w dół. Przed przepoczwarzeniem larwa obraca swoją głowę w kierunku otworu wejściowego i zamyka go zatyczką z wiórków drzewnych. Przepoczwarzenie odbywa się od początku maja aż do końca czerwca. Kilkanaście dni od przepoczwarzenia wylęgają się chrząszcze.

Cykl rozwojowy ścigi matowej trwa od roku do dwóch lat.

Ściga matowa – szkodniki drewna i drzewostanów

Ściga matowa jest groźnym szkodnikiem wtórnym drzewostanów sosnowych i świerkowych. Drewno opadnięte przez ścigę matową ma obniżoną jakość co sprawia, że możliwości jego zastosowania są ograniczone. Jak rozpoznać, że żeruje ten robak w drewnie? Pierwszymi objawami żerowania ścig matowych w drewnie są płaty kory odbijane przez dzięcioły wczesną jesienią. Kolejne objawy zasiedlenia drzew przez ścigi matowe pojawiają się wiosną. Igły opadniętych przez te robaki w drewnie drzew więdną i żółkną, boczne gałązki usychają, a w miejscach w których te drewnożerne robaki żerują szczególnie intensywnie odpada kora.

Krewniacy ścigi matowej

Bliskimi krewnymi ścigi matowej są ściga dębowa (Phymatodes testaceus), ściga fioletowa (Callidium aeneum), ściga lśniąca (Tetropium castaneum), ściga modrzewiowa (Tetropium gabrieli) i zamieszkująca dąbrowy ściga purpurowa (Pyrrhidium sanguineum).