rzemlik dziesięcioplamkowy drewnojad

Rzemlik dziesięcioplamkowy – Morfologia, występowanie i zwalczanie drewnojada

Czym jest Rzemlik dziesięcioplamkowy? 

Rzemlik dziesięcioplamkowy () znany również jako rzemlik punktowany jest szkodnikiem drewna z rodziny kózkowatych.

Występowanie rzemlika dziesięcioplamkowego

Rzemlik dziesięcioplamkowy występuje na terenie środkowej i północnej Europy, północnej Afryki, Kaukazu, Zakaukazia. Na wschodzie zasięg jego występowania sięga przez Syberię aż po Morza Japońskie i Ochockie. Na terenie Polski rzemlik dziesięcioplamkowy pojawia się w całym kraju z wyjątkiem wysokich gór. W niektórych rejonach ten drewnożerny owad występuje dość licznie. Ten drewnożerny robak pojawia się zwłaszcza w zadrzewieniach miejskich, młodnikach osikowych i lasach iglastych. Rzemlik dziesięcioplamkowy jest dość pospolitym owadem. Mimo to ten drewnojad widywany jest dość rzadko ponieważ prowadzi głównie nocny tryb życia.

Żerowanie rzemlika dziesięcioplamkowego – jakie drewno atakuje?

Rzemliki dziesięcioplamkowe rozwijają się przede wszystkim w osikach. Poza nimi żerują również w innych gatunkach wierzb i jarzębinach. Opadają zlokalizowane w słabo nasłonecznionych miejscach drzewa martwe, obumierające i osłabione, ale jednocześnie mające stosunkowo świeże łyko, których średnica nie przekracza 40 centymetrów. Rzemliki dziesięcioplamkowe żerują również w drzewach złamanych, powalonych i świeżo ściętych.

zwalczanie drewnojadów

Jak wygląda rzemlik dziesięcioplamkowy – morfologia drewnojada

Osobniki dorosłe rzemlika dziesięcioplamkowego mają od 12 do 21 milimetrów długości. Ich ciała są walcowate i wydłużone. Głowa rzemlika dziesięcioplamkowego skierowana jest w dół. Przedplecze jest równoległoboczne i kwadratowe w zarysie. Na wierzchołku jest ono zaokrąglone. Czarne ciało rzemlika dziesięcioplamkowego pokryte jest białoszarawymi i żółtawozielonymi, krótkimi włoskami.  Czułki samców sięgają aż do końca pokryw. Czułki samic są minimalnie krótsze. Na przedpleczu rzemlika dziesięcioplamkowego znajduje się osiem czarnych, nie owłosionych plam. Pokrywy tego drewnożernego owada gęsto pokryte są szarymi lub żółtozielonymi włosami. Na każdej z pokryw tego drewnojada znajduje się po pięć czarnych, ułożonych w szereg plam. Odległość pomiędzy plamami drugą i trzecią jest wyraźnie mniejsza niż pomiędzy pozostałymi. Od początku do połowy długości każdej z pokryw biegnie podłużny pasek. Czarne plamki znajdują się również na przedpleczu.

Pod względem wyglądu rzemliki punktowane przypominają żerującego na lipach rzemlika ósmaczka (S. osmopunctata) i żerującego na wiązach rzemlika wiązowca (S. punctata)

Rozmnażanie się i rozwój rzemlika dziesięcioplamkowego

Osobniki dorosłe rzemlika dziesięcioplamkowego pojawiają się od czerwca do sierpnia. Sporadycznie widywane są również na początku września. Najczęściej spotykane są one w koronach drzew w których te drewnojady odbywają żer dojrzewający. Podczas żeru dojrzewającego rzemliki dziesięcioplamkowe obgryzają korę młodych pędów lub wygryzają koliste otwory w liściach osiki. Bywają także widywane na sągach osikowych i materiale lęgowym. Po kopulacji samice pojedynczo składają jaja w szczelinach kory.

Białe jaja rzemlika dziesięcioplamkowego mają 1 milimetr szerokości i 3,5 milimetra długości.

Ciało larw rzemlika dziesiecioplamkowego jest silnie owłosione i wydłużone. Ma ono do 33 milimetrów długości. Przednia część przedplecza rzemlika punktowanego jest słabo pomarszczona i błyszcząca. W tylnej części przedplecze rzemlika punktowanego pokryte jest drobnymi ziarenkami tworzącymi drobne wcięcia na przednich kątach zewnętrznych. Grzbietowe poduszki ruchowe rzemlika punktowanego mają owalny kształt. W swojej środkowej części przecięte są one przez podłużną bruzdę. Po wylęgnięciu larwy rzemlika punktowanego początkowo żerują w powierzchniowej warstwie drewna. Następnie przechodzą one do łyka i kambium. Żerowanie larw rzemlika punktowanego pod korą trwa aż do drugiego roku życia. W tym czasie larwy rzemlika punktowanego drążą taśmowate, wypełnione brunatnymi trocinkami chodniki, których szerokość wynosi do 19 milimetrów. Ostatni z odcinków tego chodnika wypełniony jest białymi wiórkami. Pod koniec września larwy rzemlika punktowanego wgryzają się w głąb drewna przez owalny otwór mający 5 x 9 milimetrów. Tam, na głębokości około 2 milimetrów te drewnożerne owady sporządzają mającą hakowaty kształt kolebkę poczwarkową wewnątrz której spędzają zimę.

Przepoczwarzenie rzemlika punktowanego odbywa się wiosną następnego roku. Kremowe poczwarki osiągają od 15 do 20 milimetrów długości. Na przedniej krawędzi przedplecza poczwarki rzemlika dziesięcioplamkowego znajdują się kolce. U samic są one ustawione rzadko, a u samców gęsto.

Osobniki dorosłe rzemlika punktowanego opuszczają drewno poprzez koliste otwory wylotowe mające 5 x 6 milimetrów szerokości.

Długość cyklu rozwojowego rzemlika punktowanego uzależniona jest od warunków zewnętrznych. Najczęściej trwa on dwa lata. W sprzyjających warunkach może on skrócić się do zaledwie roku, a w niesprzyjających wydłużyć do trzech lat.

Jakie szkody powoduje rzemlik dziesięcioplamkowy.

Rzemlik dziesięcioplamkowy to groźny szkodnik wtórny powodujący uszkodzenia drewna. Lokalnie zwłaszcza na terenie upraw osikowych i zadrzewień miejskich może on występować licznie i powodować duże szkody.

Zwalczanie rzemlika dziesięcioplamkowego.

Zwalczanie rzemlika dziesięcioplamkowego polega na usuwaniu zasiedlonych przez larwy drzew przed przekształceniem się larw rzemlika punktowanego w osobniki dorosłe.